Wypędzenie Gerty Schnirch

Brno, noc z 30 na 31 maja 1945. Gerta Schnirch wraz z kilkumiesięczną córką zostaje – jak niemal wszyscy brneńscy Niemcy – wypędzona z miasta. Wyczerpujący pochód, naznaczony aktami przemocy i gwałtu wobec deportowanych, nazwany później marszem śmierci, kończy się pod granicą z Austrią. Z obozu tymczasowego, gdzie szerzy się epidemia czerwonki i tyfusu, Gerta zostaje skierowana do robót na morawskiej wsi; udaje jej się ocalić życie swoje i córki.

Po roku 1950 Gerta wraca do zupełnie odmienionego Brna, w którym nikt nie czeka na „parszywą Niemkę”, do miasta, którego mimo wszystko nie potrafi opuścić. Tam historia rzuca ją w wir kolejnych burzliwych zmian.

Kateřina Tučková, znana polskim czytelnikom z bestsellerowych Bogiń z Žítkovej, w swojej debiutanckiej powieści Wypędzenie Gerty Schnirch porusza kwestie winy Czechów i Niemców, zemsty, przebaczenia i rozdarcia tożsamości narodowej. Obrazuje też trudną relację matki z córką; przepaść niezrozumienia, dzielącą pokolenie, „które to wszystko przeszło”, od pokolenia, którego nic już to nie obchodzi.

Książka otrzymała najważniejszą czeską nagrodę literacką – Magnesia Litera 2010 w kategorii Nagroda Czytelników. Na jej podstawie powstała sztuka teatralna pod tym samym tytułem (reż. Marián Amsler).

KSIĄŻCE PATRONUJĄ

WYBRANE RECENZJE

To bez wątpienia jedna z tych wielkich i wymagających książek, które pozostają na zawsze. (…) Cała ta dokumentalna wyprawa po pamięć przysypaną warstwą zapomnienia i przemilczenia, każde słowo które autorka do tej drogi używa, wydaje się mieć serce i wyraża najgłębsze pokłady emocji, jakie pisarz może przekazać swoim czytelnikom.

Paweł Biegajski, Melancholia Codzienności LINK

Podejmując bardzo trudną i złożoną tematykę, Kateřina Tučková robi jednocześnie wszystko, żeby jej książka była możliwie najbardziej przystępna i przyjazna czytelnikowi. Niełatwe tematy wynagradza dopracowaną, bardzo przemyślaną konstrukcją powieści. (…) Trzyma czytelnika przy sobie i umiejętnie podpowiada kolejne tropy, kolejne ważne dla autorki wątki. Jest wiarygodna – głównie za sprawą języka i odpowiedniej jego stylizacji.

Paweł Cybulski, Przy Muzyce o Książkach LINK

(…) Wypędzenie Gerty Schnirch powinno zająć wysokie miejsce w rankingu literatury Europy Środkowo-Wschodniej, stać się inspiracją do studiów, sztuk teatralnych i filmów. A przede wszystkim mieć poczesną lokatę wśród polecanych powieści.

Daria Czarnecka, Historykon.pl LINK

Napisana z rozmachem, wielokrotnie nagradzana powieść Kateřiny Tučkovej to klasyczna saga rodzinna, w której losy bohaterów rzutowane są na bogate, z pietyzmem odtworzone tło historyczne. Wyjątkowość tego dzieła (...) wiąże się z ingerencją w pamięć zbiorową. Wypędzenie Gerty Schnirch porusza temat bolesny i przez całe dziesięciolecia objęty tabu: odwetu na Niemcach po upadku nazistowskiego reżimu.

Jerzy Franczak, „Nowe Książki”, 2019/9

Kateřina Tučková napisała książkę, która żadnego czytelnika nie pozostawi obojętnym, zmuszając do refleksji nad naturą człowieka, nad tym, czy zawsze słowo człowiek, jest powodem do dumy. Po tej lekturze już nigdy nie spojrzymy na otaczający nas świat przez pryzmat dwóch tylko barw, nie będziemy traktować narodów en masse, ale będziemy oceniać winę lub niewinność indywidualnie.

Adam Kraszewski, NaTemat.pl LINK

Dla Kateřiny Tučkovej Wypędzenie Gerty Schnirch to debiut. Odważyła się w nim poruszyć jeden z najtrudniejszych tematów w dwudziestowiecznej historii Czech.

Katarzyna Płachta, Rzeczpospolita LINK