Ja, Olga Hepnarová

10 lipca 1973, aleja Obrońców Pokoju w Pradze. Olga Hepnarová, lat 22, wjeżdża ciężarówką w pełen ludzi przystanek tramwajowy. Ofiary śmiertelne, ciężko ranni, panika i chaos. Mundurowi zasypują sprawczynię wypadku pytaniami:

– Hamulce się zacięły czy co? Na Boga, zasnęła pani za kierownicą?!

Hepnarová spokojnie odpowiada:

– Nie, nie zasnęłam, hamulce są sprawne. Umyślnie wjechałam na chodnik, to moja zemsta na społeczeństwie za to, jak traktowało mnie przez całe moje życie.

Rozpoczyna się śledztwo w sprawie katastrofy przy alei Obrońców Pokoju, z góry znane są jednak odpowiedzi na sześć z siedmiu złotych pytań kryminalistyki:

Co? Gdzie? Kiedy? Jak? Czym? Kto?

Uwaga musi więc zostać skierowana na jedno, ostatnie: Dlaczego?

Tragiczną historię masowej zabójczyni Olgi Hepnarovej ‒ ostatniej kobiety skazanej w Czechach na karę śmierci ‒ czyta się raczej jak wciągający kryminał psychologiczny niż typową literaturę faktu.

Roman Cílek nikogo nie ocenia, jednak z rzetelnie zebranych przez autora zeznań świadków, listów, dokumentów sądowych i policyjnych wyłania się wstrząsający obraz zakłamania ówczesnego systemu, niekompetencji służby zdrowia, stronniczości sądu, a także wyobcowanej w społeczeństwie jednostki, która postanawia przekuć swoją bezsilność i nienawiść w czyn: zbrodnię.

Na podstawie książki powstał film w czesko-polsko-słowackiej koprodukcji (reż. Tomáš Weinreb, Petr Kazda), w roli Olgi Hepnarovej wystąpiła polska aktorka Michalina Olszańska.

KSIĄŻCE PATRONUJĄ

WYBRANE RECENZJE

Jak napisana jest ta książka? Przede wszystkim rzetelnie. Reporter pokazał w niej chyba wszystkie okoliczności wydarzenia, wziął pod uwagę wszystkie możliwe punkty widzenia.

Rafał Hetman, Czytam Recenzuje LINK

Roman Cílek pyta: co tak naprawdę się stało? Kim była ta drobna, ciemnowłosa dziewczyna? Czy naprawdę nie można było jej pomóc? Jak na prawdziwego reportera przystało, Cílek nie wymusza odpowiedzi, zostawia wykonanie tego zadania czytelnikom.

Anna Marchewka, Miesięcznik ZNAK LINK

Literackie śledztwo Cílka czyta się po trosze jak kryminał, po trosze zaś jak kapitalną literaturę psychologiczną. Dużo ważniejszy niż obraz psychiki Hepnarovej jest tu zbiorowy portret społeczeństwa – zniewolonego, zastraszonego, ubezwłasnowolnionego.

Maciej Robert, Polityka LINK

Przyznaję: poszedłem na miejsce zbrodni wyobrazić sobie, że zabiła i mnie, gdy czekam na tramwaj 26. Od kiedy zamknąłem książkę Romana Cílka, zastanawiam się, czy w swoim życiu lub swoim życiem nie stwarzam jakiejś Olgi Hepnarovej.

Mariusz Szczygieł, Gazeta Wyborcza – Duży Format LINK